CWI in Nederland

[door Frank Merrit, CWI]

Zohran Mamdani, een zelfverklaarde socialist, die vervolgens gekozen werd als de officiële kandidaat van de Democratische Partij, heeft de burgemeestersverkiezingen van New York gewonnen. Hij is de eerste kandidaat sinds 1969 die meer dan een miljoen stemmen wint in de stad, die vaak wordt gezien als de belichaming van het kapitalisme. Als gevolg van de omvang van de belangstelling en polarisatie in de verkiezingsstrijd was de totale opkomst de hoogste sinds het midden van de twintigste eeuw. Het resultaat heeft internationaal veel aandacht getrokken, vooral op links.

De steun voor Mamdani’s programma vertegenwoordigde een positieve hunkering naar verandering. Het is toe te juichen dat werkenden en jongeren in New York, het vlaggenschip van het kapitalisme, opkwamen om campagne te voeren en te stemmen voor beleid zoals huurbevriezing, een verhoogd minimumloon, verzet tegen de genocide in Gaza, meer sociale huisvesting en gemeentelijke betaalbare supermarkten.

Miljoenen zullen zich nu afvragen of ‘socialisme’ in New York kan worden geïmplementeerd en of Mamdani een voorbeeld zal zijn dat in de VS en internationaal zal worden gevolgd.

Een polariserend resultaat

In Groot-Brittannië werd Mamdani’s overwinning gevierd door de leidende figuren van de nieuwe ‘Your Party’. Jeremy Corbyn belde in de week voorafgaand aan de verkiezingen met Mamdani. Zarah Sultana schreef op de dag van de overwinning op sociale media: “Zo ziet socialistische vertegenwoordiging eruit.”

Ook de leiders van France Insoumise en Die Linke in Duitsland vierden feest, terwijl de Duitse extreemrechtse populistische AfD woedend was. Mamdani’s overwinning is, in de woorden van de liberale New York Times, ook die van zijn “brede coalitie”, die steun kreeg van ‘corporate’ – [dat wil zeggen Democratische politici die zich richten op en steun krijgen van de grote bedrijven] – democraten zoals Kamala Harris en ook werd toegejuicht door centristische pro-kapitalistische politieke krachten, waaronder de Labour-burgemeester van Londen, Sadiq Khan. De New York Post, Murdochs tabloid, die nog steeds een grote oplage heeft in New York, kopte op de voorpagina met de titel “On your Marx, get set Zo”.

Dit sluit aan bij de aanvallen van rechtse kapitalistische media en president Trump, die Mamdani en zijn hervormingsprogramma voor New York als ‘communistisch’ bestempelen. Mamdani voerde campagne en kreeg steun voor het thema ‘betaalbaarheid’ in een van de meest ongelijke steden ter wereld tijdens een historische crisis in de kosten van levensonderhoud in de VS. Hij beloofde sociale en progressieve hervormingen door middel van belastingheffing voor de rijken.

Trump wakkerde aan de vooravond van de verkiezingen de vlammen in de gepolariseerde sfeer aan door te zeggen dat als Mamdani zou winnen, “het voor mij als president moeilijk zal worden om veel geld aan New York te geven. Want als een communist New York bestuurt, verspil je alleen maar het geld dat je daarheen stuurt.” Na de uitslag verklaarde hij in een confronterende post op Truth Social: “EN ZO BEGINT HET.” (AND SO IT BEGINS )

Mamdani, die in de laatste fase van zijn campagne zijn boodschap had gematigd om de leiders van de Democratische Partij en de grote bedrijven te sussen, keerde in zijn overwinningsspeech terug naar zijn achterban en activisten en richtte zich rechtstreeks tot Trump met de woorden: “Draai de volumeknop maar omhoog!!!!! Om een van ons te pakken te krijgen, zul je ons allemaal moeten verslaan.”

Mamdani’s woorden zullen invloed hebben op lagen van jongeren en arbeiders in de stad en in de hele VS die op zoek zijn naar een leider in de strijd tegen Trump. Hij zei: “Als er één stad is die de natie kan laten zien hoe Trump te verslaan, dan is het wel de ‘stad die hem groot heeft gemaakt’.” Dit is een verwijzing naar de opkomst van Trump als ‘god van New York’, zoals de New Yorkse journalist Jonathan Mahler het in zijn recente boek omschrijft. Door zijn geërfde zaken- en vastgoedimperium vanaf de jaren tachtig, opgebouwd onder de democratische burgemeester Koch, die het neoliberalisme en Wall Street de stad liet domineren. Een erfenis hiervan is dat de arbeidersklasse wordt verdreven uit de stad, waar de gemiddelde huurprijs twee keer zo hoog is als in de rest van de VS.

Mamdani zei:

“De zon is vanavond misschien ondergegaan boven onze stad, maar zoals Eugene Debs [een Amerikaanse socialist uit het begin van de vorige eeuw] ooit zei: “Ik zie de dageraad van een betere dag voor de mensheid.”

“Zolang we ons kunnen herinneren, is de werkende bevolking van New York door de rijken en de welgestelden verteld dat de macht niet in hun handen hoort.”

“Gekneusde vingers door het tillen van dozen op de vloer van het magazijn, eeltige handpalmen van het stuur van de bezorgfiets, knokkels met littekens van brandwonden in de keuken: dit zijn geen handen die macht mogen uitoefenen. En toch hebben jullie het de afgelopen 12 maanden aangedurfd om naar iets groters te streven.”

“Als er dus een manier is om een despoot angst aan te jagen, dan is het wel door de omstandigheden te ontmantelen die hem in staat hebben gesteld macht te vergaren. Dit is niet alleen hoe we Trump stoppen, maar ook hoe we de volgende stoppen.”

Gevaren

Deze strijdlustige retoriek, die een voortzetting is van de scherpe verkiezingsdebatten, heeft begrijpelijke opwinding veroorzaakt, met name onder linkse jongeren in de VS en daarbuiten. Socialisten moeten hier rekening mee houden, maar tegelijkertijd een evenwichtige analyse maken, waarbij ze ook de potentiële en reële gevaren benadrukken die voortvloeien uit de beperkingen van Mamdani en zijn campagne. Deze beperkingen werden al binnen enkele uren duidelijk met de benoeming van Mamdani’s overgangsteam, dat weliswaar iemand omvat die werkt voor een non-profitorganisatie die zich inzet voor de armen, maar ook de voorzitter van de Federal Trade Commission van president Biden.

Mamdani is lid van de Democratic Socialists of America (DSA), een organisatie die het afgelopen decennium onder jongeren is gegroeid dankzij de campagnes van figuren als Bernie Sanders, maar ook vanwege de algemene belangstelling voor socialistische ideeën, onder meer onder hoger opgeleiden.

Toen de DSA in 1982 werd opgericht, bestond zij uit voormalige leden van de ter ziele gegane Socialist Party of America. Zij pleitten met succes tegen het voortzetten van de pogingen om een arbeiderspartij op te richten en stelden in plaats daarvan dat de DSA actief moest zijn rond en binnen de Democraten, ondanks het feit dat dit een ‘corporate’ pro-kapitalistische formatie is. De afgelopen jaren is hierover gedebatteerd binnen de DSA, maar de meerderheid verwerpt nog steeds het idee om zich duidelijk af te scheiden van de Democratische Partij. Dit was de politieke koers van Mamdani, die nu door zijn overwinning op het nationale toneel op de proef zal worden gesteld. De leiders van de Democratische Partij zullen aandringen op een ‘compromis’ in een poging te voorkomen dat hij het kapitalisme aanvecht.

Ook de heersende klasse in de VS neemt dit resultaat in zich op en debatteert over hoe hierop te reageren. De Financial Times benadrukt in een artikel getiteld “Wall Street biedt voorzichtige steun aan de nieuw gekozen burgemeester van New York, Zohran Mamdani” (5 november 2025) hoe “Mamdani in de laatste weken voor de verkiezingen zijn toenadering tot de zakenwereld van New York intensiveerde door een reeks bijeenkomsten met topmanagers bij te wonen, terwijl hij op weg was naar wat een onvermijdelijke overwinning leek te worden. Ralph Schlosstein, emeritus voorzitter van investeringsbank Evercore en een van de meest invloedrijke Democraten op Wall Street, zei dat het tijd was voor New York om zich te verenigen na een bittere verkiezingsstrijd … “Het is zijn grote verdienste dat hij de kiezers heeft weten te enthousiasmeren … Hij bood hoop en kansen … het is tijd dat iedereen de handen ineen slaat en hem helpt om zo succesvol mogelijk te zijn.”

Mamdani werkt samen met assistenten die eerder met Obama en andere ‘corporate’ democraten hebben gewerkt. Na zijn overwinning in de voorverkiezingen heeft hij zich vooral ingezet om het bedrijfsleven in New York gerust te stellen, in plaats van de basis te leggen voor een massabeweging die echt socialistische veranderingen teweeg zou kunnen brengen.

Een deel van het Amerikaanse bedrijfsleven is bereid concessies te doen op het gebied van bijvoorbeeld belastingen, ongetwijfeld om te voorkomen dat de polarisatie escaleert en de klassenstrijd en radicalisering aanwakkert. Het artikel in de FT vervolgt

“Een zwaargewicht uit Wall Street sprak zelfs zijn steun uit voor hogere belastingen.

“Hij is erin geslaagd zijn coalitie uit te breiden, wat vertrouwen zou moeten wekken in hoe hij zal regeren,” aldus Antonio Weiss, de ervaren Wall Street-financier en voormalig adviseur van het Amerikaanse ministerie van Financiën, eerder actief als adviseur op het gebied van fiscale aangelegenheden in New York City. Er zou geen discussie moeten zijn over een kleine belastingverhoging die gepaard gaat met een echte inspanning om de overheid efficiënter te maken en vervolgens te investeren in een programma zoals kinderopvang, waardoor meer jonge gezinnen in de stad kunnen blijven wonen.”

Deze oproepen komen niet alleen van vertegenwoordigers van de financiële en bredere kapitalistische elite, maar zijn ook een reactie op Mamdani zelf, die in een reeks openbare verklaringen in de laatste fase van de campagne heeft gezegd dat hij openstaat voor samenwerking met de zakelijke elite om “zijn hervormingsprogramma gefinancierd te krijgen.”

De New York Times probeert in haar redactioneel artikel na de verkiezingen ook de “coalitie” van Mamdani te sturen door in te spelen op de realiteit achter de opkomst van Mamdani en tegelijkertijd zijn campagne te neutraliseren.

Ze zeggen: “Deze raad heeft zijn campagne in de voorverkiezingen niet gesteund vanwege onze bezorgdheid over zijn beleidsvoorstellen en zijn onervarenheid. Maar we hopen dat hij succes heeft. New York – de meest dynamische stad ter wereld, maar ook een stad waar veel inwoners het gevoel hebben dat ze zich geen goed leven kunnen veroorloven – heeft zijn succes nodig.”

Jongeren en werknemers die enthousiast zijn over de campagne en fundamentele veranderingen willen, zullen worden verraden als Mamdani gehoor geeft aan de oproep van de redactie van de NYT dat “meneer Mamdani de economische ongelijkheid, het probleem dat zijn campagne heeft aangewakkerd, niet kan oplossen.”

Mamdani’s beleid om de inkomsten- en vennootschapsbelasting te verhogen om 9 miljard dollar op te halen bij de rijken, zal waarschijnlijk op verzet stuiten van de gouverneur van de staat New York, Hochul. Maar het is mogelijk dat Mamdani’s belastingbeleid en zelfs enkele van de verdergaande elementen ervan zullen worden aanvaard, in eerste instantie door de elite in New York en op nationaal niveau, om een sociale explosie te voorkomen.

Zoals we tijdens de verkiezingscampagne al hebben aangegeven, zal het grootste deel van Mamdani’s hervormingsprogramma, laat staan het ‘socialisme’, niet worden uitgevoerd door de ‘brede coalitie’ die de redactie van de New York Times voor ogen heeft. Jongeren en arbeiders die progressieve verandering en zelfs ‘socialisme’ nastreven, zouden in de val lopen van de ‘corporate’ democraten met achter hen Wall Street en het bredere liberale deel van de kapitalistische klasse, als ze na de voorverkiezingen Mamdani’s aanpak volgen om de kapitalistische elites te sussen.

Zoals de FT opmerkte: “Robert Steel, de ervaren Wall Street-topman die in het burgemeestersbestuur van de kapitalistische Mike Bloomberg had gediend, zei dat het nu vooral aankwam op de enkele tientallen door Mamdani geselecteerde hoofden van instanties in het stadhuis – ‘Er zijn 30 tot 50 mensen die de stad echt besturen…’.”

Uitvoering van het programma

Een echt socialistisch gemeentebestuur zou in plaats van een handvol benoemde ambtenaren de werkende klasse in New York macht geven, die vervolgens zou proberen een nationale beweging op te bouwen, niet alleen tegen Trump, maar ook voor socialistische verandering. Een dergelijke beweging zou te maken krijgen met luidruchtige tegenstand van het establishment van de Democratische Partij en zou de oprichting van een nieuwe massale arbeiderspartij met socialistisch beleid vereisen. Werknemers en jongeren moeten zich nu, onafhankelijk van de Democraten, organiseren, niet alleen om de radicale delen van Mamdani’s programma te verdedigen, maar ook om steun te verwerven voor de uitbreiding ervan, terwijl ze betogen dat socialistische verandering noodzakelijk is.

Mamdani’s hervormingen op het gebied van lonen en huisvesting zijn beperkt tot een geleidelijke invoering over een periode van jaren, terwijl er geen reden is waarom ze niet onmiddellijk na zijn aantreden zouden kunnen worden doorgevoerd, met de aanzienlijke budgettaire bevoegdheden van de burgemeester en de gemeente van New York. Mamdani zegt dat hij een huurstop zal invoeren voor de twee miljoen huurappartementen en -woningen die in de stad bestaan. Deze zijn een erfenis van meer dan een eeuw strijd van de arbeidersklasse in New York, een bastion tegen het neoliberale tijdperk, en daarom heeft dit bij velen weerklank gevonden. Socialisten pleiten echter voor een huurstop voor álle huurwoningen.

Het is duidelijk dat dit onmiddellijk tot een conflict met de regering-Trump zou leiden. Trump probeert al te bezuinigen op federale subsidies aan door de Democraten bestuurde steden. New York City ontving dit boekjaar 7,4 miljard dollar aan federale financiering.

Mamdani zal niet in staat zijn om bezuinigingen en aanvallen op de democratie van de stad effectief te bestrijden als hij ervoor kiest om de weg van Gavin Newsom en andere Democraten in steden en staten te volgen, door te proberen de rechterlijke macht in te schakelen en te vertrouwen op het rechtssysteem om Trump tegen te houden.

In plaats van een coalitie met de liberalen in de Democratische Partij en het zoeken naar vrienden op Wall Street, moet er een strijdbare coalitie worden gevormd die onafhankelijk strijdt voor de arbeidersklasse en de jeugd. Een glimp daarvan is te zien geweest in de massale protesten rond de slogan ‘No Kings’ en, nog belangrijker, in de toename van het aantal stakingen in het hele land in de afgelopen jaren.

Een onderdeel van het opbouwen van een dergelijke kracht zou kunnen zijn het bijeenroepen van massale buurt-, werkplek- en universiteitsvergaderingen om een noodbegroting voor New York op te stellen waarin de financiering wordt geëist die de stad nodig heeft. Het is nu dringend noodzakelijk om een massale organisatie van arbeiders, vakbonden, huurdersorganisaties, studenten en iedereen die wil strijden op te zetten, een programma voor te bereiden om niet alleen tegen de regering-Trump te strijden, maar ook tegen de pro-kapitalistische Democratische Partij op stads- en staatsniveau, en, cruciaal, Mamdani verantwoordelijk te (blijven) houden.

Onweerswolken

Het mogelijke uitbreken van een nieuwe wereldwijde economische crisis, waarvan veel Amerikaanse commentatoren waarschuwen dat deze dezelfde omvang zou kunnen hebben als die van 2008, kan ook een dramatische invloed hebben op het beleid van een bestuur onder leiding van Mamdani en op de reactie van de Amerikaanse kapitalistische klasse daarop. Niet in de laatste plaats omdat delen van de particuliere krediet- en financiële markten rond Wall Street en New York zijn geconcentreerd.

Techbedrijven zoals Amazon, die getroffen zouden kunnen worden door het uiteenspatten van de AI-zeepbel, hebben ook veel werknemers in de stad. Dit kan natuurlijk bedrijven failliet doen gaan, maar hoeft niet noodzakelijkerwijs gevolgen te hebben voor de omvang van de langetermijninvesteringen van het Amerikaanse kapitalisme in AI, quantumcomputing en andere technologiegebieden. Het zal leerzaam zijn om te zien welke relatie zich tussen Mamdani en de techkapitalisten ontwikkelt.

Een nieuwe grote crisis kan van invloed zijn op de bereidheid van de Amerikaanse kapitalistische klasse om een Mamdani-regering tijdelijk fiscale ruimte of concessies te verlenen. Het kan ook een radicaliserend effect hebben op het antikapitalistische bewustzijn van zijn achterban.

Trump was zo tegen Mamdani gekant dat hij Andrew Cuomo steunde, product van een langlopende politieke dynastie van ‘corporate’ Democraten, die besmet was geraakt door beschuldigingen van seksuele intimidatie die hem in 2021 dwongen af te treden als gouverneur van de staat New York, boven de officiële Republikeinse kandidaat Curtis Silwa. Mamdani veroorzaakte een sensatie door in juni de Democratische voorverkiezingen te winnen van Cuomo, die werd gesteund door het nationale establishment van de ‘corporate’ Democraten, en vervolgens op de kieslijst stond als ‘Fight and Deliver’.

De campagne van Cuomo werd gefinancierd door hedgefondsbeheerders zoals Bill Ackman en voormalig burgemeester Bloomberg en 26 miljardairs met tientallen miljoenen dollars aan Political Action Committee (PAC)-fondsen. Hoewel de campagne van Mamdani de steun trok van veel kleine donateurs en mensen met een laag inkomen, hebben twee miljardairs wel aan zijn campagne gedoneerd (Forbes, 1 november 2025).

Stemmen

Uit een eerste analyse van Mamdani’s stemmenpercentage van 50,4% blijkt dat hij sinds de voorverkiezingen meer steun heeft gekregen, met name in zwarte en Spaanstalige wijken. Hij wist ook de Bronx voor zich te winnen. Bij kiezers zonder middelbare schoolopleiding en oudere kiezers bleef hij echter achter op Cuomo.

Cuomo en Silwa vielen Mamdani op de verkiezingsavond aan omdat hij “verdeeldheid zou zaaien”, maar Mamdani wees op het giftige karakter van hun aanvallen en zei: “New York zal niet langer een stad zijn waar je met islam-fobie kunt gebruiken en een verkiezing kunt winnen.”

Zowel Cuomo, Silwa als ex-burgemeester Adams, die zich in het najaar terugtrok, plus de rechtse kapitalistische media, probeerden antisemitisme in te zetten als wapen in een stad met een aanzienlijke joodse bevolking. Ze lieten rabbijnen verklaringen afleggen tegen Mamdani en probeerden Mamdani’s uitgesproken steun voor de Palestijnse zaak tegen hem te gebruiken. Veel commentaar in de rechtse media richtte zich ook op het feit dat Mamdani een praktiserend moslim is, waarbij de erfenis van 9/11 werd aangehaald.

Deze aanvallen hadden wel degelijk effect, net als de sensatiezucht van de media rond de mogelijke economische gevolgen van Mamdani’s programma. De Post en andere tabloids bliezen een peiling van J.L. Partners op, waarin stond dat 25% van de stad zou overwegen om NYC te verlaten als Mamdani zou winnen.

Ondanks zijn reactionaire staat van dienst en zijn onvermogen om een positief alternatief voor Mamdani te bieden in termen van de crisis rond de kosten van levensonderhoud, won Cuomo toch meer dan 40% van de stemmen. Cuomo vond niet alleen steun in de welvarende Upper East Side van Manhattan en het historisch conservatieve Staten Island, maar in de hele stad was de marge voor Mamdani kleiner en waren er enclaves met een meerderheid voor Cuomo, zoals het zuiden van Brooklyn. Dit toont aan dat een groot deel van de New Yorkers niet overtuigd was van het beleid van Mamdani, of zelfs bang was en in sommige gevallen door de reactionaire aanvallen werd aangezet om op Cuomo te stemmen. Dit strekte zich uit tot delen van de arbeidersklasse, waaronder oudere werknemers, onder wie sommigen die bij een vakbond zijn aangesloten. Deze achterban kan in de toekomst worden gebruikt als steun voor rechtse oppositiecampagnes om Mamdani te ondermijnen als hij niet snel resultaten boekt, en in de VS is de verkiezingscyclus snel. 

“We will deliver” – maar hoe?

Zoals Mamdani zelf zei: “De verwachtingen zijn hooggespannen.” Hij zei ook: “We zullen resultaten boeken.” Maar de vraag is hoe we dat gaan doen. Het hoofdartikel in de NYT wijst op eerdere ‘progressieve’ burgemeesters zoals De Blasio (die Mamdani steunde), die weliswaar probeerden om op staatsniveau financiering voor kinderopvang te krijgen, maar de rijken niet aanpakten, zelfs terugkrabbelden van een nog beperkter programma dan dat van Mamdani en toezagen op de sociale achteruitgang in New York. Dinkins, lid van de DSA, was burgemeester in het begin van de jaren negentig en slaagde er niet in om zijn beloften waar te maken.

Daarom kunnen arbeiders en jongeren niet alleen op Mamdani vertrouwen. De vakbonden van de stad moeten nu massale bijeenkomsten beleggen en eisen gaan stellen op het gebied van lonen, het democratische recht om te staken en arbeidsomstandigheden, samen met actieplannen, campagnes en stakingen om deze eisen te verwezenlijken. Dit moet worden gekoppeld aan de strijd voor een minimumloon van 30 dollar, de strijd van huurdersvakbonden en de massale bouw van sociale woningen met behulp van vakbondsarbeiders.

Huurders moeten zich snel op massale basis organiseren met bezettingen van leegstaande panden, huurstakingen en protesten om onmiddellijk een huurstop en meer sociale woningbouw af te dwingen. Als Mamdani een huurstop doorvoert, zou dat in New York een aanzienlijke impact kunnen hebben, waardoor hij zijn steun zou kunnen consolideren en uitbreiden. Internationaal zou dit ook worden gezien als een belangrijke afwijking van de norm bij politieke besturen.

Het idee van een burgemeester of gemeenteraad die strijdt, zal nieuw lijken voor de lagen die enthousiast zijn over Mamdani. Socialisten hebben het voorbeeld aangehaald van de socialistisch geleide gemeenteraad van Liverpool, die halverwege de jaren tachtig een campagne leidde met massaprotesten tot 50.000 deelnemers en stakingen in de hele stad tegen de regering-Thatcher in Groot-Brittannië. Die strijdbare raadsleden opereerden niet als individuen, maar waren onderworpen aan de verantwoordingsplicht en leiding van een ‘arbeidersparlement’ in de vorm van de Labour Party van het district, een vertegenwoordigend orgaan van honderden leden.

In tegenstelling tot de strijd in Liverpool, of zelfs de campagne van Kshama Sawant tien jaar geleden in Seattle, heeft Mamdani geen consistente strijd gevoerd rond kwesties als lonen of huur. In zijn overwinningsspeech maakte hij weliswaar duidelijk dat dit een overwinning was voor al zijn aanhangers, maar hij legde niet duidelijk uit hoe zij en de bredere arbeidersklasse een rol konden spelen in een campagnevoerend bestuur.

Een dergelijke strijdbare aanpak moet ook de bredere arbeidersklasse in de hele VS oproepen om zich aan te sluiten bij de strijd om te voorkomen dat een Mamdani-bestuur geïsoleerd raakt. Dit zou onder meer betekenen dat er in het hele land bewegingen moeten worden opgezet om gemeenteraden te dwingen te strijden en, als die raden dat niet doen, te werken aan de vervanging van die raadsleden door raadsleden die worden gesteund door de arbeidersklasse en die onafhankelijk zijn van zowel de Democraten als de Republikeinen.

Naast de economie van de stad richtten Cuomo en Silwa zich op criminaliteit. Mamdani heeft getwijfeld en lijkt zwak op dit punt. In het verleden viel hij de NYPD aan vanwege haar reputatie van racisme en autoritarisme, maar tijdens de campagne bood hij zijn excuses aan en beloofde hij de huidige politiecommissaris in functie te houden. Dit kan een kwestie zijn waarop oppositie tegen zijn ambt kan worden opgebouwd. Mamdani heeft geen socialistisch beleid naar voren gebracht dat massale overheidsinvesteringen om de sociale omstandigheden in de stad te verbeteren zou koppelen aan democratische controle op de politie door de arbeidersklasse.

Dit kan echter een kwestie zijn waaromheen jongeren, waaronder degenen die betrokken zijn bij de protesten tegen Gaza en ICE, zich onafhankelijk kunnen organiseren en eisen dat Mamdani, met zijn bevoegdheden over de NYPD, weigert hun protesten aan te vallen en te ontmantelen en hun democratische rechten verdedigt.

Nationale ontwikkelingen

Terwijl de verkiezingen in New York de krantenkoppen domineerden, waren er op 4 november ook andere verkiezingen in de VS, waaronder die voor gouverneurs van verschillende staten. De resultaten waren een klap voor de regering-Trump. De context van de resultaten is de aanhoudende sluiting van de federale overheid, waardoor werknemers en hun gezinnen, waaronder SNAP-uitkeringsgerechtigden (voedsel), te maken hebben met een financiële crisis, hoge kosten van levensonderhoud en hoge prijzen, evenals ontevredenheid over het autoritaire optreden van de regering, waaronder het gebruik van de ICE om immigranten te terroriseren.

De Democraten wisten de gouverneursverkiezingen in New Jersey en Virginia te winnen. Als reactie op het aanpassen van kiesdistricten (‘gerrymandering’) voor het federale Huis van Afgevaardigden door de Republikeinen in Texas, wonnen ze een volksinitiatief in Californië om hetzelfde te doen, en zorgden ze ervoor dat hun kandidaten voor het Hooggerechtshof van de staat in Pennsylvania werden herkozen. De populariteit van Trump is gedaald, ook onder grote groepen kiezers zoals Latino’s, maar zijn tegenstanders in de Republikeinse partij hebben ook moeite om steun te krijgen. Winsome Earl-Sears, die in Virginia werd verslagen, heeft ruzie gehad met Trump die haar slechts met tegenzin steunde. Trump zou na deze resultaten wel eens agressiever kunnen optreden in de kwestie van de kartels en Venezuela om zijn steun te versterken.

De verdeeldheid binnen MAGA en de Republikeinen over Gaza en het Epstein-schandaal neemt toe en versterkt de belangrijkste rem op de steun voor de regering-Trump, namelijk het onvermogen om de prijzen te verlagen.

Maar deze verkiezingen waren niet van dezelfde omvang als de komende tussentijdse verkiezingen van 2026, die een veel breder nationaal beeld en een veel bredere dynamiek zullen laten zien en voor Trump een kans kunnen zijn om zich te herstellen. Chuck Schumer, de Democratische minderheidsleider in de Senaat, weigerde Mamdani te steunen, maar probeert nog steeds te beweren dat deze resultaten een duidelijke veroordeling van de regering-Trump zijn en positief over de Democraten. Maar zelfs andere commentatoren in de Democratische Partij manen tot voorzichtigheid in reactie op deze resultaten.

Dit is het gevolg van de verdeeldheid binnen de partij over hoe de jongere achterban en haar verwachtingen ten aanzien van Mamdani en figuren als Alexandria Ocasio-Cortez (bekend als AOC) in toom moeten worden gehouden, terwijl tegelijkertijd kapitaal-gezinde kandidaten zoals Spanberger in Virginia, een voormalig CIA-medewerker, worden voorgedragen. De algemene steun voor de Democraten is historisch laag.

In werkelijkheid zal de ‘corporate’ leiding van de Democratische Partij zich voorbereiden om het ‘Mamdani-effect’ in de aanloop naar de tussentijdse verkiezingen te vangen, te neutraliseren en electoraal uit te buiten, vooral als dit uitmondt in pogingen van AOC of een andere linkse democraat om in 2028 de presidentsverkiezingen te winnen. De overwinning van Mamdani zal een impuls geven aan de groep Democraten om hem, Sanders en AOC heen, en zou ook kunnen leiden tot een nieuwe groeispurt voor DSA.

Hoewel figuren als Sanders en AOC aanzienlijke steun hebben gekregen voor hun campagne tegen de oligarchie, hebben ze ook opnieuw laten zien dat ze niet bereid zijn om een grote confrontatie aan te gaan met de ‘corporate’ democraten die hun greep op de partijmachine echt in gevaar zou brengen. AOC heeft geld ingezameld met de Democratische kandidaat in Virginia en heeft duidelijk gemaakt dat zij vindt dat er ruimte is voor zowel haar als links in de Democratische Partij. Zij zijn tegen de vorming van een nieuwe partij en Sanders heeft alle linkse politici die op een onafhankelijke lijst zijn gekozen, geadviseerd zijn voorbeeld te volgen en zich aan te sluiten bij de Democratische fractie in het orgaan waarvoor zij zijn gekozen.

De heftige maatschappelijke woede en polarisatie in de Amerikaanse samenleving komt gedeeltelijk tot uiting in de verkiezingen in New York, maar niet volledig. Er is ook een enorme desillusie over de tweepartijpolitiek en het systeem in het algemeen. De opkomst was hoog in New York, waar de mogelijkheid van verandering aanwezig is, maar in Virginia maakte de federale shutdown het voor kiezers moeilijk om zelfs maar naar de stembus te gaan. Dit komt tot uiting in de toename van politiek geweld en protesten, waaronder protesten van reactionaire aard, maar ook in het verzet tegen ICE-razzia’s.

Het burgemeesterschap van Mamdani is niet het eerste ‘socialistische’ burgemeesterschap in de VS. Vóór de Tweede Wereldoorlog werden in sommige Amerikaanse steden socialisten tot burgemeester gekozen, onafhankelijk van de Democraten en Republikeinen. Dat was een andere historische periode, waarin de socialistische en arbeidersbeweging en het militante klassenbewustzijn sterker waren, maar het is een periode die de moeite waard is om te bestuderen voor de nieuwe generatie, nu de klassenpolarisatie en de noodzaak voor de Amerikaanse arbeidersklasse om zich industrieel en politiek te organiseren steeds scherper aan de orde komen.

Mamdani en de DSA hebben burgemeester La Guardia, die als Republikein werd gekozen, geprezen. Hij noemde zichzelf ook een ‘socialist’ om de steun van de vakbonden te winnen en voerde in de jaren dertig en veertig langdurige hervormingen door in New York. Mamdani verwijst ook naar Roosevelt en de New Deal. Hoewel deze figuren door een deel van links positief worden beoordeeld, moeten socialisten er natuurlijk op wijzen dat zij het kapitalisme door een periode van crisis en polarisatie hebben geloodst, waarbij zij zich soms tegen de oligarchische elites keerden, maar ook de arbeiders en de arbeidersklasse aanvielen wanneer het systeem werd bedreigd.

Democraten

Op korte termijn zal de overwinning van Mamdani het idee versterken dat het voor socialisten een haalbare optie is om zich kandidaat te stellen voor de Democratische Partij. Als Mamdani echter niet aan de verwachtingen voldoet of deze verraadt, kan er een scherpe reactie tegen komen, waarbij een militante laag ontstaat die op zoek is naar onafhankelijke arbeiderspolitiek. En als Mamdani zijn positie zou gebruiken om een serieuze strijd te voeren, zou de brute oppositie van het Democratische establishment ook de noodzaak van een nieuwe partij doen toenemen.

Mamdani heeft sinds zijn verkiezing in de New York State Assembly ook geen staat van dienst op het gebied van het mobiliseren van dat soort strijd. Doorgaans hebben veel DSA-leden in gekozen functies de neiging om de Democraten een linkse dekmantel te bieden en in het beste geval op te treden als een pressiegroep die progressieve kwesties aan de orde stelt. Naast de enorme druk van de zakelijke elites zal Mamdani ook onder druk komen te staan van zijn geradicaliseerde achterban, de omvang van de crisis rond de kosten van levensonderhoud en de polarisatie om hem heen.

Deze druk kan ertoe leiden dat hij een tijdlang heen en weer slingert. Als Mamdani daadwerkelijk probeert zijn programma radicaal door te voeren, of als zijn bestuur in een crisis terechtkomt, zal de regering-Trump proberen hem aan de Democraten als geheel te binden. Elke poging van Mamdani om de stad radicaal te hervormen in een echt socialistische richting zal hem onvermijdelijk in conflict brengen met de wrede, corrupte machine van de Democratische Partij. Als Mamdani zich serieus wil verzetten tegen de bedrijfsdemocraten, dan moet hij zich voorbereiden op een confrontatie en een breuk met hen. Dit is wat Cuomo deed met de steun van veel Democratische topfiguren, totdat zij zich realiseerden dat Mamdani zou kunnen winnen en zij probeerden hem te temmen.

Mamdani’s campagne heeft een ‘run for something’-initiatief opgezet om kandidaten te vinden voor lokale verkiezingen, waarvoor zich 10.000 mensen hebben aangemeld. Wij vinden dat dit moet betekenen dat er onafhankelijke socialistische kandidaten worden voorgedragen tegen de Democratische Partijmachine op gemeentelijk en staatsniveau, om te voorkomen dat radicale hervormingen worden geblokkeerd en om het verzet tegen het kapitalistische bewind te versterken.

De Independent Socialist Group heeft in de ‘No Kings’-protesten en in bredere strijd opgeroepen om onafhankelijke kandidaten op te stellen als onderdeel van het organiseren van een arbeiderspartij die onafhankelijk is van de miljardairs en de twee grote partijen.

De overwinning van Mamdani vergroot het bewustzijn van de term ‘socialisme’ en de discussie daarover als idee, niet alleen in New York en de VS, maar wereldwijd. Mamdani omschrijft ‘socialisme’ momenteel als “een betere verdeling van rijkdom voor alle kinderen van God”, verwijzend naar Martin Luther King. Dit is meer een ‘kritiek’ op het huidige kapitalisme dan een pleidooi voor het einde van het economische systeem.

Gezien de huidige omstandigheden in de VS kan een deel van zijn aanhangers, of in ieder geval degenen die hij heeft weten te boeien, worden gewonnen voor een echte strijd voor het socialisme, waarbij de arbeidersklasse het kapitalisme definitief afschaft, de belangrijkste en grootste delen van de economie overneemt en op democratische wijze de behoeften van de samenleving beheert en plant.